W każdej branży stosuje się fachowy żargon. Dzięki temu profesjonaliści mogą bardziej precyzyjnie porozumiewać się ze sobą. Prawnicy, informatycy, inżynierowie różnych specjalności korzystają ze specyficznego słownictwa na co dzień.
Dotyczy to także medycyny. Jednak w tym przypadku, może nawet częściej niż w innych branżach, pojawia się potrzeba komunikacji z osobami spoza własnego środowiska — czytelnikami publikacji, uczestnikami konferencji, widzami programów popularnonaukowych, a przede wszystkim z pacjentami.
Pracownicy ochrony zdrowia muszą dostosowywać swój sposób mówienia i pisania do odbiorców, którzy przecież rzadko znają fachową terminologię. Już na etapie zbierania wywiadu pytania muszą być na tyle proste, żeby wszyscy, nawet dzieci, mogli je zrozumieć, („Jak długo cierpi pani na nieżyt nosa?” to z pewnością mniej zrozumiałe pytanie niż „Od kiedy ma pani katar?”).
Również zalecenia powinny być formułowane w taki sposób, aby pacjenci nie mieli potem problemów z ich realizacją (nawet sformułowanie „dieta lekkostrawna” może być różnie rozumiane przez różne osoby). To, co zapisane jest karcie informacyjnej z leczenia szpitalnego, musi rzecz jasna być napisane z użyciem terminów profesjonalnych, ale trzeba też wytłumaczyć to pacjentce czy pacjentowi w taki sposób, żeby nie było żadnych niejasności.
Z pomocą przychodzi tu prosty język. Narodowy Fundusz Zdrowia już w 2019 roku zobowiązał się do uproszczenia komunikacji z pacjentami w pismach do pacjentów, na stronach internetowych czy w obsłudze bezpośredniej.
Sposób porozumiewania się medyków z pacjentami jest też przedmiotem wielu badań naukowych.
Nawigator pacjenta — poradnik w prostym języku
W maju 2023 roku Rzecznik Praw Pacjenta we współpracy z Polskim Towarzystwem Medycyny Rodzinnej opublikował napisany prostym językiem „Nawigator pacjenta”, czyli praktyczny poradnik, jak poruszać się w systemie ochrony zdrowia.
Co ważne, nie dominują w nim niezrozumiałe dla większości osób słowa „świadczeniodawca”, „świadczeniobiorca” czy „podmiot leczniczy”, za to położono nacisk na informacje, których najczęściej poszukują pacjenci, np. co robić, gdy podejrzewa się u siebie nowotwór, z jakimi sprawami można zgłosić się do poradni POZ, jak wygląda opieką nad kobietami w ciąży albo jakie są zasady refundacji leków.
Poradnik będzie na bieżąco aktualizowany.
Jak rozmawiać z pacjentami?
Mateusz Adamczyk, językoznawca, w wywiadzie dla portalu Polityka Zdrowotna wyjaśnia, jak prosty język pomaga w komunikacji lekarzy z pacjentami. Tę tematykę oraz etymologię słów związanych ze zdrowiem w książce „Zdrowy język” poruszają też językoznawca prof. Jerzy Bralczyk i kardiolog prof. Artur Mamcarz.
